روانشناسی کودک یکی از مهم ترین بخش های روانشناسی رشد است, که موضوعی بسیار حائز اهمیت می باشد. روانشناسی کودک بر روی فرآیند های روانی کودکان از تولد تا بزرگسالی تمرکز دارد.  

امروزه این حقیقت انکار ناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین (طفولیت) فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی، عاطفی، شخصیتی و هوشی را دربر گیرد. این ابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایه‌گذاری و شکل می‌گیرند.

کودکی از مهم ترین و تاثیر گذارترین دوره های زندگی هر فردی است.

روانشناسی کودک به این دلیل که دوران کودکی انسان دارای اهمیت بسیاری میباشد و همینطور در این دوران توانایی های کودکی انسان در مقایسه با سایر موجودات آشکارتر ‌می شود, اهمیت خود را نشان می دهد. نوزاد انسان در میان سایر موجودات طولانی‌ترین زمان را نیاز دارد که قابلیت‌ها و توانائیهای خود را پرورش و آشکار سازد. در واقع انسان حدود 18 سال اول زندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است و این زمان طولانی و با‌ اهمیتی در زندگی انسان میباشد.

از طرف دیگر، نوزاد انسان با کمترین توانایی‌ها به دنیا می‌آید و به مراقبت شدید تری نسبت به سایر موجودات نیاز دارد (اگر دقت کرده باشید گوساله پس از به دنیا آمدن روی پای خود می‌ایستد، ولی نوزاد انسان حتی نمی‌تواند سر خود را صاف نگه دارد). این مراقبت توسط پدر و مادر, اطرافیان و جامعه انجام می‌شود، این مراقبتها بدون آگاهی، دانش و آموزش شیوه‌های صحیح فرزند‌پروری امکانپذیر نیست و اهمیت روانشناسی کودک اینجا مشخص می شود.

اهداف روانشناسی کودک

تعریف روانشناسی کودک و اهداف آن

روانشناسی کودک به عنوان یکی از زیر‌ مجموعه‌های روانشناسی رشد  با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی از اولین سالهای تاسیس روانشناسی, مورد توجه بوده است. در طول این سالها روانشناسان زیادی به مطالعه و تحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند.

رشد کودک

تعریف روانشناسی کودک و اهداف آن

رشد یک فرایند چند بعدی است. این رشد شامل رشد جسمی، رشد زبانی، رشد عاطفی، رشد شناختی، رشد اجتماعی، رشد اخلاقی و رشد شخصیتی است و توجه به تمام این جنبه‌ها یکی از اهداف روانشناسی رشد است. اهمیت این توجه به تمام ابعاد رشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چند ‌بعدی در مورد کودک می‌شود و والدین و سایر افراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری می‌نماید.

رشد جسمی

رشد جسمی و فیزیکی در کودکان معمولا طی پدیده هایی به ترتیب رخ می دهند, اول یاد می گیرند که چگونه سر خود را بالا ببرند، خود را بچرخانند، راه بروند و بدوند که روانشناس کودک نیز طی بررسی هایی ویژگی های رفتاری، علائم فیزیکی و جسمی کودک را بررسی می کند تا موارد غیر طبیعی را در او تشخیص دهد. تاخیر در رشد کردن قسمتی از بدن کودک می تواند نشان دهنده مشکلاتی باشد که ممکن است روی روان او تاثیر بگذارد.

رشد زبانی

اصول اساسی زبان جزئی از ساختار مغزی همه کودکان است. یک کودک ناشنوا در همان سنی شروع به صدا درآوردن می کند که یک کودک شنوا, بنابراین میدانیم که تحریک شنوایی برای رشد زبانی ضروری نیست. زبان و گفتار ارتباط نزدیکی با هم دارند. می توانیم زبان را به عنوان اصطلاح کلی برای نمادهای کلامی و گفتار را به عنوان ابزار بیان آن تعریف کنیم. هر دو آنها بازتاب نیاز غریزی بشر به برقراری ارتباط هستند. این نیاز در کودکان بسیار خردسال که در پاسخ به ارتباط کلامی, بدن و دهان خود را به حرکت در می آورند, مشهود است.

رشد ذهنی

رشد ذهنی کودک با توجه به نظریه های مختلف در سال های اخیر دچار تغییرات زیادی شده است و کودکان تازه متولد شده از محیط اطراف خود آگاه هستند و نسبت به آن نیز علاقه و هیجان دارند، حتی قبل از این که زبان باز کنند. به فرایند یادگیری و فکری کودک رشد ذهنی  گویند. که شامل دیدن، درک دنیای اطراف، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم گیری، حل مشکل، چگونگی استفاده از قدرت تجسم و چگونگی استفاده از منطق و استدلال می باشد که تمام این فاکتورها از ژنتیک و محیط به کودک می رسد.

فرهنگ محیطی که کودک در آن زندگی می کند، ارزش ها، سنت ها و طرز فکرها و شیوه های مختلف زندگی در طرز فکر کودک بسیار موثر است و همچنین فرهنگ نقش مهمی در روابط کودک با والدین و مدرسه دارد. روابط بین دوستان تاثیر زیادی روی فکر، یادگیری و رشد کودکان دارد و خانواده، مدرسه و گروه های دوستانه نقش مهمی را در فضای اجتماعی کودک خواهند داشت.

رشد شخصیتی

بسیاری از ویژگیهای شخصیتی کودک از قبیل توانایی برقراری ارتباط با مردم و سازگاری با آنها, درس گرفتن از اشتباهات, تمایل به همکاری و سخن کوشی, قدرت مشاهده, تمرکز, تحقیق و سرانجام توانایی خلاق, دقیق, مصمم, و جاه طلب بودن, در سرنوشت آینده کودک موثر است. تمامی این خصوصیات به کودک شما کمک میکنند. در حالی که خصوصیاتی مثل تنبلی, ناتوانی در تمرکز, کندی تفکر, و ناتوانی در بیان مقصود و احساسات, باعث عقب افتادن کودک می شود.

رشد احساسی

رشد احساسی و رشد عاطفی به چگونگی احساس و فهم کودک نسبت به ابراز احساسات گفته می شود. رشد عاطفی از کودکان بسیار کوچک آغاز می شود که غالبا احساساتی مثل ترس، لذت، خشم و ناراحتی را نشان می دهند. با بزرگ شدن کودک احساسات آنها نیز کامل تر می شود, احساساتی مثل اعتماد بنفس، امیدواری، گناه و غرور در آنها ایجاد می شود.

رشد احساسی شامل توانایی کودک برای احساس و درک عواطف دیگران می باشد که یادگیری این احساسات برای بعضی از کودکان دشوار است, در این مرحله روانشناسی کودک کمک بسیار زیادی به کودک می کند. رشد احساسی تا حد زیادی رشد اجتماعی کودک و نحوه برخورد با دیگران را نیز شامل می شود. رشد اجتماعی در مورد این است که کودک چگونه ارزش ها، آگاهی و مهارت های اجتماعی را در برابر افراد دیگر انجام می دهد.

نیازهای کودک 

تعریف روانشناسی کودک و اهداف آن

کودکان دارای نیازهای متعددی هستند و در سنین مختلف یک یا چند مورد از این نیازها در مقایسه با سایر نیازها در اولویت می‌باشد. برای مثال، در مرحله نوزادی (صفر تا دو سالگی) نیازهای جسمانی در اولویت قرار دارد. در حالیکه در دوران نوجوانی (سنین بعد از 12 سالگی) نیاز به استقلال فردی در اولویت می‌باشد.

شیوه‌های فرزند ‌پروری

روش های صحیح فرزند‌ پروری، چگونگی تعامل و روابط مناسب با فرزندان از مهمترین موضوعات برای روانشناسان کودک می‌باشد. بیشتر پدر و مادرها فرزند ‌پروری را کاری ساده تلقی می‌کنند و بر این باور هستند که هر کسی می‌تواند از عهده این امر برآید. اما فرزند ‌پروری نیاز به آگاهی و آشنایی با نحوه عملکرد و اصول آن دارد. تحقیقات حوزه روانشناسی کودک اصول و روشهای متعددی را متناسب با سنین مختلف یافته است.

مشکلات رفتاری و روانی کودک

کودکان نیز همچون بزرگسالان دچار آشفتگی‌های روانی و رفتاری می‌شوند و این مسئله باعث تحقیقات و مطالعات در زمینه انواع این آشفتگی‌ها و تفاوت آنها با آشفتگیهای رفتاری و روانی بزرگسالان و همچنین شیوه‌های درمانی این آشفتگیها شده است. 
برخی ار این مشکلات و آشفتگیهای رفتاری و روانی کودکان عبارتند از:  اتیسم, اختلالات یادگیری، اختلالات توجه، اختلالات دفعی، ناخن جویدن و ... .

سخن پایانی

پدر و مادرها مسئول انتقال خودآگاه یا ناخودآگاه صفات شخصیتی خود به کودکانشان می باشند. یک پدر یا مادر ناشکیبا به ندرت یک کودک صبور تربیت میکند. یک کودک سخت گیر غالبا پدر و مادر سخت گیری داشته است. سخت گیر بودن یک کودک غالبا پاسخ طبیعی به یک چارچوب خانوادگی سخت گیرانه است. یک پدر یا مادر خونسرد که هر مشکلی را به سادگی می پذیرد و با آن برخورد می کند, بسیار به ندرت ممکن است فرزندی سخت گیر داشته باشد. به یاد داشته باشید که تمامی زندگی کودک در سالها و حتی ماههای اول زندگی او شکل می گیرد.  اگر نیازهای اساسی کودک برآورده شود و به مقدار زیاد از محبت, توجه و انگیزش برخوردار گردد, احتمال اینکه در بزرگسالی انسانی شاد و خوشبخت باشد, زیاد است.

افزودن دیدگاه جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.
The comment language code.

Filtered HTML

  • نشانی‌های وب و پست الکتونیکی به صورت خودکار به پیوند‌ها تبدیل می‌شوند.
  • تگ‌های HTML مجاز: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
امتیاز
{"ratingValue":5,"reviewCount":1}
جمع امتیاز ها
5
تعداد امتیاز ها
1

افزودن دیدگاه جدید

Filtered HTML

  • نشانی‌های وب و پست الکتونیکی به صورت خودکار به پیوند‌ها تبدیل می‌شوند.
  • تگ‌های HTML مجاز: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd>
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
Schemas
{ "@context" : "https://schema.org", "@type" : "Article", "name" : "تعریف روانشناسی کودک و اهداف آن ","headline" : "تعریف روانشناسی کودک و اهداف آن ", "url" : "https://jameesalamat.com/node/726","id" : "https://jameesalamat.com/node/726","image":[ "https://www.jameesalamat.com/sites/default/files/field/image/%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9.png"], "author":"Jameesalamat.com - جامعه سلامت","description":" روانشناسی کودک یکی از مهم ترین بخش های روانشناسی رشد است, که موضوعی بسیار حائز اهمیت می باشد. روانشناسی کودک بر روی فرآیند های روانی کودکان از تولد تا بزرگسالی تمرکز دارد.  " , "articleBody" : " امروزه این حقیقت انکار ناپذیر به اثبات رسیده است که کودکان در سنین پایین (طفولیت) فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیاز ندارند، بلکه این توجه باید همه ابعاد وجودی آنها شامل رشد اجتماعی، عاطفی، شخصیتی و هوشی را دربر گیرد. این ابعاد عوامل تعیین کننده و اساسی یک انسان هستند که از دوران کودکی پایه‌گذاری و شکل می‌گیرند. کودکی از مهم ترین و تاثیر گذارترین دوره های زندگی هر فردی است. روانشناسی کودک به این دلیل که دوران کودکی انسان دارای اهمیت بسیاری میباشد و همینطور در این دوران توانایی های کودکی انسان در مقایسه با سایر موجودات آشکارتر ‌می شود, اهمیت خود را نشان می دهد. نوزاد انسان در میان سایر موجودات طولانی‌ترین زمان را نیاز دارد که قابلیت‌ها و توانائیهای خود را پرورش و آشکار سازد. در واقع انسان حدود 18 سال اول زندگی خود را در حال رشد و تکامل در ابعاد مختلف است و این زمان طولانی و با‌ اهمیتی در زندگی انسان میباشد. از طرف دیگر، نوزاد انسان با کمترین توانایی‌ها&nbsp;به دنیا می‌آید و به مراقبت شدید تری نسبت به سایر موجودات نیاز دارد (اگر دقت کرده باشید گوساله پس از به دنیا آمدن روی پای خود می‌ایستد، ولی نوزاد انسان حتی نمی‌تواند سر خود را صاف نگه دارد). این مراقبت توسط پدر و مادر, اطرافیان و جامعه انجام&nbsp;می‌شود، این مراقبتها بدون آگاهی، دانش و آموزش شیوه‌های صحیح&nbsp;فرزند‌پروری امکانپذیر نیست و اهمیت روانشناسی کودک اینجا مشخص می شود. اهداف روانشناسی کودک روانشناسی کودک به عنوان یکی از زیر‌ مجموعه‌های روانشناسی رشد &nbsp;با هدف نگاه دقیق و علمی به کودک و نیازهای او و یافتن شیوه‌های صحیح پرورشی و آموزشی از اولین سالهای تاسیس روانشناسی, مورد توجه بوده است. در طول این سالها روانشناسان زیادی به مطالعه و تحقیق در مورد جنبه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند. رشد کودک رشد یک فرایند چند بعدی است. این رشد شامل رشد جسمی، رشد زبانی، رشد عاطفی، رشد شناختی، رشد اجتماعی، رشد اخلاقی و رشد شخصیتی است و توجه به تمام این جنبه‌ها یکی از اهداف روانشناسی رشد است. اهمیت این توجه به تمام ابعاد رشدی باعث آگاهی و شناختی متعادل و چند ‌بعدی در مورد کودک می‌شود و والدین و سایر افراد مرتبط با کودک را در درک و رفتار صحیح با کودک یاری می‌نماید. رشد جسمی رشد جسمی و فیزیکی در کودکان معمولا طی پدیده هایی به ترتیب رخ می دهند, اول یاد می گیرند که چگونه سر خود را بالا ببرند، خود را بچرخانند، راه بروند و بدوند که روانشناس کودک نیز طی بررسی هایی ویژگی های رفتاری، علائم فیزیکی و جسمی کودک را بررسی می کند تا موارد غیر طبیعی را در او تشخیص دهد. تاخیر در رشد کردن قسمتی از بدن کودک می تواند نشان دهنده مشکلاتی باشد که ممکن است روی روان او تاثیر بگذارد. رشد زبانی اصول اساسی زبان جزئی از ساختار مغزی همه کودکان است. یک کودک ناشنوا در همان سنی شروع به صدا درآوردن می کند که یک کودک شنوا, بنابراین میدانیم که تحریک شنوایی برای رشد زبانی ضروری نیست. زبان و گفتار ارتباط نزدیکی با هم دارند. می توانیم زبان را به عنوان اصطلاح کلی برای نمادهای کلامی و گفتار را به عنوان ابزار بیان آن تعریف کنیم. هر دو آنها بازتاب نیاز غریزی بشر به برقراری ارتباط هستند. این نیاز در کودکان بسیار خردسال که در پاسخ به ارتباط کلامی, بدن و دهان خود را به حرکت در می آورند, مشهود است. رشد ذهنی رشد ذهنی کودک با توجه به نظریه های مختلف در سال های اخیر دچار تغییرات زیادی شده است و کودکان تازه متولد شده از محیط اطراف خود آگاه هستند و نسبت به آن نیز علاقه و هیجان دارند، حتی قبل از این که زبان باز کنند.&nbsp;به فرایند یادگیری و فکری کودک رشد ذهنی &nbsp;گویند. که شامل دیدن، درک دنیای اطراف، یادگیری زبان، حافظه، تصمیم گیری، حل مشکل، چگونگی استفاده از قدرت تجسم و چگونگی استفاده از منطق و استدلال می باشد که تمام این فاکتورها از ژنتیک و محیط به کودک می رسد. فرهنگ محیطی که کودک در آن زندگی می کند، ارزش ها، سنت ها و طرز فکرها و شیوه های مختلف زندگی در طرز فکر کودک بسیار موثر است و همچنین فرهنگ نقش مهمی در روابط کودک با والدین و مدرسه دارد.&nbsp;روابط بین دوستان تاثیر زیادی روی فکر، یادگیری و رشد کودکان دارد و خانواده، مدرسه و گروه های دوستانه نقش مهمی را در فضای اجتماعی کودک خواهند داشت. رشد شخصیتی بسیاری از ویژگیهای شخصیتی کودک از قبیل توانایی برقراری ارتباط با مردم و سازگاری با آنها, درس گرفتن از اشتباهات, تمایل به همکاری و سخن کوشی, قدرت مشاهده, تمرکز, تحقیق و سرانجام توانایی خلاق, دقیق, مصمم, و جاه طلب بودن, در سرنوشت آینده کودک موثر است. تمامی این خصوصیات به کودک شما کمک میکنند. در حالی که خصوصیاتی مثل تنبلی, ناتوانی در تمرکز, کندی تفکر, و ناتوانی در بیان مقصود و احساسات, باعث عقب افتادن کودک می شود. رشد احساسی رشد احساسی و رشد عاطفی به چگونگی احساس و فهم کودک نسبت به ابراز احساسات گفته می شود. رشد عاطفی از کودکان بسیار کوچک آغاز می شود که غالبا احساساتی مثل ترس، لذت، خشم و ناراحتی را نشان می دهند.&nbsp;با بزرگ شدن کودک احساسات آنها نیز کامل تر می شود, احساساتی مثل اعتماد بنفس، امیدواری، گناه و غرور در آنها ایجاد می شود. رشد احساسی شامل توانایی کودک برای احساس و درک عواطف دیگران می باشد که یادگیری این احساسات برای بعضی از کودکان دشوار است, در این مرحله روانشناسی کودک کمک بسیار زیادی به کودک می کند.&nbsp;رشد احساسی تا حد زیادی رشد اجتماعی کودک و نحوه برخورد با دیگران را نیز شامل می شود. رشد اجتماعی در مورد این است که کودک چگونه ارزش ها، آگاهی و مهارت های اجتماعی را در برابر افراد دیگر انجام می دهد. نیازهای کودک&nbsp; کودکان دارای نیازهای متعددی هستند و در سنین مختلف یک یا چند مورد از این نیازها در مقایسه با سایر نیازها&nbsp;در اولویت می‌باشد. برای مثال، در مرحله نوزادی (صفر تا دو سالگی) نیازهای جسمانی در اولویت قرار دارد. در حالیکه در دوران نوجوانی (سنین بعد از 12 سالگی) نیاز به استقلال فردی در اولویت می‌باشد. شیوه‌های فرزند ‌پروری روش های صحیح فرزند‌ پروری، چگونگی تعامل و روابط مناسب با فرزندان از مهمترین موضوعات برای روانشناسان کودک می‌باشد. بیشتر پدر و مادرها فرزند ‌پروری را کاری ساده تلقی می‌کنند و بر این باور هستند که هر کسی می‌تواند از عهده این امر برآید. اما فرزند ‌پروری نیاز به آگاهی و آشنایی با نحوه عملکرد و اصول آن دارد. تحقیقات حوزه روانشناسی کودک اصول و روشهای متعددی را متناسب با سنین مختلف یافته است. مشکلات رفتاری و روانی کودک کودکان نیز همچون بزرگسالان دچار آشفتگی‌های روانی و رفتاری می‌شوند و این مسئله باعث تحقیقات و مطالعات در زمینه انواع این آشفتگی‌ها و تفاوت آنها با آشفتگیهای رفتاری و روانی بزرگسالان و همچنین شیوه‌های درمانی این آشفتگیها شده است.&nbsp; برخی ار این مشکلات و آشفتگیهای رفتاری و روانی کودکان عبارتند از: &nbsp;اتیسم, اختلالات یادگیری، اختلالات توجه، اختلالات دفعی، ناخن جویدن و ... . سخن پایانی پدر و مادرها مسئول انتقال خودآگاه یا ناخودآگاه صفات شخصیتی خود به کودکانشان می باشند. یک پدر یا مادر ناشکیبا به ندرت یک کودک صبور تربیت میکند. یک کودک سخت گیر غالبا پدر و مادر سخت گیری داشته است. سخت گیر بودن یک کودک غالبا پاسخ طبیعی به یک چارچوب خانوادگی سخت گیرانه است. یک پدر یا مادر خونسرد که هر مشکلی را به سادگی می پذیرد و با آن برخورد می کند, بسیار به ندرت ممکن است فرزندی سخت گیر داشته باشد. به یاد داشته باشید که تمامی زندگی کودک در سالها و حتی ماههای اول زندگی او شکل می گیرد. &nbsp;اگر نیازهای اساسی کودک برآورده شود و به مقدار زیاد از محبت, توجه و انگیزش برخوردار گردد, احتمال اینکه در بزرگسالی انسانی شاد و خوشبخت باشد, زیاد است. " ,"datePublished":"2020-04-08T00:12:23+04:30","dateModified":"2022-09-13T10:56:40+04:30","mainEntityOfPage":"Article", "publisher" : [{"@context" : "https://schema.org", "@type" : "Organization", "name" : "jameesalamat.com - جامعه سلامت", "url":"jameesalamat.com", "logo": { "@type": "ImageObject", "url": "jameesalamat.com/themes/custom/winter/logo.png", "width": "300px", "height": "83px" }}] }